Wat hebben we dit jaar bereikt

Wat hebben we dit jaar bereikt

Ambitie: We zijn een aantrekkelijke stad met een bereikbaar en hoogwaardig cultureel aanbod en hebben een cultureel klimaat gericht op vernieuwing en innovatie

Doel: We maken kunst en cultuur toegankelijk voor en door iedereen

• Cultuur en jeugd: Impuls Jongerencultuur  

Voor zowel 2023 als 2024 hebben we rijksmiddelen ontvangen voor de Impuls Jongerencultuur, met als doel de cultuurdeelname onder jongeren (14-27 jaar) te stimuleren. Met de Lindenberg als penvoerder (coördinator) voor dit project zijn in 2024 in totaal 46 activiteiten uitgevoerd. De activiteiten waren deels gericht op jongerenparticipatie op het gebied van cultuur in combinatie met welzijn, deels gericht op culturele events voor jongeren en deels gericht op disciplines die jongeren aanspreken zoals urban en dance. Zo waren er diverse dansworkshops en –presentaties tijdens ‘Podium aan de Waal’ en zijn in verschillende wijken diverse urban workshops georganiseerd. Ook zijn er masterclasses en workshops gehouden om beginnende jonge makers te ondersteunen. 

• Cultuur en jeugd: nieuwe werkwijze doorontwikkeling brede scholen

In 2022 is een werkgroep gestart die aan de slag is gegaan met de doorontwikkeling brede scholen. Ondanks alle inspanningen en welwillendheid van alle partners die aan de werkgroep deelnemen (schoolbesturen, Bindkracht10, KION, de Lindenberg en het Sportbedrijf), is het doorontwikkeltraject van het brede scholen beleid nog niet afgerond. Op hoofdlijnen zijn de betrokken partners het eens en verwachten we de nieuwe werkwijze nog in schooljaar 2024-2025 te kunnen voorleggen. Ondertussen is in 2024 door de gezamenlijke partners doorgewerkt aan het bevorderen van talentontwikkeling, waar cultuureducatie een onderdeel van is. Vooruitlopend op de nieuwe plannen hebben de partners, waaronder de Lindenberg, elkaar meer opgezocht tijdens het vormgeven en uitvoeren van de (naschoolse) programma’s. 

• Cultuur en Urban: regeling urban sport en cultuur  

De (pilot) subsidieregeling Urban Sport en Cultuur die we in 2023 gestart waren, hebben we voortgezet in 2024. In 2024 hebben we zes unieke urban events kunnen ondersteunen en de band tussen de urban sector en de gemeente kunnen versterken. Eind 2024 zijn we, samen met urban sector, gestart met het evalueren van de regeling. Daarbij hebben wij ook gekeken naar de ervaringen van andere steden, zoals Rotterdam, Breda en Tilburg.

• Versterking keten (jeugd)theater in Nijmegen en Gelderland

Onder andere via onze subsidieregelingen hebben we bijgedragen aan de versterking van de activiteiten theater in Nijmegen. We merken dat steeds meer theaterorganisaties onze regelingen vinden. In 2024 voerden we de regeling Eénjarige Culturele Subsidies uit. Van de 23 gehonoreerde aanvragen bestond een kwart uit theateractiviteiten.  Van de 19 toegekende aanvragen uit de Groeispurtregeling (een regeling voor jonge makers), was ongeveer een derde bestemd voor theateractiviteiten.  
Met ondersteuning van de gemeente Nijmegen produceerde Theater Oostpool de jongerenvoorstelling ‘Our Time’ in coproductie met de Lindenberg. Regisseur Char Li Chung (Theater Oostpool) ging aan de slag met een groep jonge spelers uit Arnhem en Nijmegen en liet ze kennis maken met het professionele theater.  
In 2024 ontstond, met de ondersteuning van de gemeente Nijmegen, ‘Lab Oost’: een samenwerking tussen Theatergroep de Horde Nijmegen, Stadsschouwburg Nijmegen en Theater a/d Rijn uit Arnhem.  Doel is jonge theatermakers kennis te laten maken met de doelgroep jeugd en jongeren. Met als resultaat meer kwalitatieve jeugdtheaterproducties in Oost Nederland. In 2024 is een ontwikkeltraject opgezet voor jonge makers in theater het Badhuis in Nijmegen.

Doel: We vergroten de aantrekkingskracht van Nijmegen

• We versterken het culturele aanbod door meer te investeren

Voor de uitvoering van de subsidieregeling Eenjarige Culturele Subsidies in 2024 hebben we €14.637 extra verstrekt boven op het budget van € 300.000 zodat alle 23 aanvragen die positief beoordeeld waren door de commissie Groei. gehonoreerd konden worden. Dit heeft geresulteerd in een divers aanbod aan culturele activiteiten in de stad waarbij een breed scala aan genres, disciplines en doelgroepen aan bod kwamen.  De samenwerking tussen culturele partijen en partijen buiten het culturele domein werd meer dan in de vorige rondes opgezocht.  
In 2024 ondersteunden we de Cultuur Academy. Om kunst- en cultuursector optimaal te laten bloeien, moet niet alleen oog zijn voor de artistieke en creatieve kant, maar ook voor de organiserende en zakelijke kant. De Cultuur Academy is er voor de professionalisering van de cultuursector. In 2024 is een groot aantal activiteiten uitgevoerd in de regio Arnhem en Nijmegen (intervisie, netwerkbijeenkomsten, workshops, kennissessies). Een van de activiteiten van de Cultuur Academy is de uitvoering van de subsidieregeling Groeispurt, voor jonge en beginnende makers. We hebben met deze regeling 19 jonge Nijmeegse makers een stap verder laten zetten in hun carrière.  

In 2024 is de rapportage ‘Publieksonderzoek podia 2023’ gepubliceerd. Het onderzoek naar cultuurdeelname is door de gemeente Nijmegen uitgevoerd in samenwerking met de grote Nijmeegse culturele podia. Met het onderzoek volgen we de tevredenheid en de trends van ons podiumpubliek. Het herstel van de culturele sector na de coronapandemie is duidelijk zichtbaar. Zowel de bezoekersaantallen als het aantal voorstellingen stijgen weer en bevinden zich in totaal op een hoger niveau dan vóór de coronacrisis. Voor de regio vervullen de podia een belangrijke functie. Ongeveer de helft van de bezoekers komt van buiten de stad, voornamelijk uit Gelderland en Noord-Brabant. Alle podia krijgen hoge rapportcijfers, gemiddeld een 8,2. Er zijn weinig verbeterpunten genoemd en de punten die werden benoemd gaan voornamelijk over de faciliteiten. De podia leveren naast een culturele bijdrage een waardevolle bijdrage aan de lokale economie. Bezoekers geven jaarlijks ongeveer 11 miljoen euro uit in de stad (exclusief de uitgaven in de podia). De uitgaven gaan met name om eten/drinken, parkeerkosten en vervoer.  

• Kunst in de openbare ruimte

Op de muur van de sporthal Vocasa in Neerbosch-Oost kwam in 2024 een muurschildering van 9 meter hoog en 27 meter breed. Kunstenaar Coco Ouwerkerk maakte samen met Nick Schoonhoven een ontwerp. Het werk ‘Acception’ staat voor diversiteit. Kunstenaar Aaron Li Hill maakte de muurschildering ‘Thread trough time’ op de flat op de hoek van de Industrieweg en de Vlietstraat, een herinnering aan het industriële verleden van Nijmegen.  

• Karel de Grote Oeuvreprijs stad Nijmegen

In 2024 werd de Karel De Grote Oeuvreprijs aan Sven Ratzke toegekend. Deze prijs wordt eens in de vier jaar toegekend voor het totale artistieke of culturele oeuvre van een levend kunstenaar of een groep kunstenaars die van belang zijn voor de stad of voor het culturele veld van Nijmegen. Sven Ratzke staat als muzikant, zanger, entertainer en acteur op internationale podia. Hij maakte drie theatervoorstellingen, bracht acht platen uit en speelde in verschillende musicals.   

• We investeren in huisvesting van culturele organisaties

Stadsschouwburg Nijmegen  
De ontwerpfase voor de vernieuwing van de Stadsschouwburg is op 1 maart 2024 van start gegaan. Via een aanbestedingsprocedure zijn verschillende ontwerpende partijen geselecteerd. Het team van Diederendirrix B.V. is als architect van de verbouwing van de Stadsschouwburg geselecteerd. Het programma van eisen is vertaald naar een structuurontwerp en vervolgens naar een voorlopig ontwerp. De kosten zijn als gevolg daarvan opnieuw doorgerekend en de ramingen zijn aangepast. Eind 2024 is een inloopbijeenkomst georganiseerd voor omwonenden en geïnteresseerden in de Stadsschouwburg.   

De Lindenberg

Voor de hoofdvestiging van de Lindenberg hebben we een locatieonderzoek uitgevoerd, gericht op het stationsgebied en hebben we tevens gekeken naar de mogelijkheden op de huidige locatie aan de Ridderstraat. Naast een beeld bij mogelijke opties voor nieuwbouw, heeft het onderzoek vooral inzicht geboden in de omvang van de opgave en welke onderdelen nadere uitwerking behoeven.  

Bibliotheek   

De ontwerpfase voor de bibliotheekvestiging Hof van Holland (in Noord), waarin ook de Lindenberg wordt gehuisvest, is in 2024 gestart. De uitwerking van de plannen voor de bibliotheekvestiging Zwanenveld is doorgeschoven naar 2025. 

Valkhof Museum   

Vanaf januari 2024 is begonnen met de voorbereiding van de verbouwing door het gebouw van binnen te strippen. De daadwerkelijke start van de verbouwing liep vertraging op doordat er op Kelfkenbos gewerkt werd aan de nieuwe ingang van het fietsparkeren en er een onverwachte lekkage ontstond in de traforuimte van de parkeergarage. Hierdoor was er tijdelijk geen plek voor de bouwplaats van het museum op het plein. Pas in juni 2024 kon begonnen worden met de gevelwerkzaamheden.   

Doel: We geven ruimte aan innovatie en creativiteit

• We zetten in op de verbinding tussen cultuur en andere domeinen

Het verbinden van cultuur met andere domeinen, zoals zorg, sport, economie en onderwijs heeft een impuls nodig. Deze verbinding gaat niet vanzelf; vanuit cultuur blijft het nodig om hier actief op in te zetten. Met onze subsidieregeling Eenjarige Culturele Subsidies 2024 stimuleerden we aanvragers om de verbindingen te zoeken tussen cultuur met andere domeinen. Van de 23 aanvragen die werden gehonoreerd, zetten er 13 nadrukkelijk in op verbinding met andere domeinen. Zo vonden er verbindingen plaats met welzijn, zorg, stedelijke ontwikkeling, inclusie, duurzaamheid en onderwijs. Een voorbeeld is het project ‘Ik ben de chauffeur’ van filmmaker Floor Adams (Stichting Curious Wolf). Zij maakte een maatschappelijk geëngageerde animatiefilm over een meisje met een eetstoornis, de film zal toepassingen krijgen binnen zorg en onderwijs. Een ander voorbeeld is het project ‘Wijkleerorkest’ van De Broederij, dat zowel een sociaal als een artistiek project is. Orchestre Partout organiseerde via de muziekwerkplaats wekelijkse activiteiten op het azc Nijmegen. De muziekwerkplaats zorgde voor artistieke ontwikkeling van de deelnemers en was tevens een ontmoetingsplek waar deelnemers naar elkaar luisterden en zich verdiepten in de cultuur van een ander. 

• We vernieuwen ons atelierbeleid en maken een broedplaatsenbeleid

We hebben in 2024 gewerkt aan een nieuw broedplaatsenbeleid. Voor de input hebben we gesprekken gevoerd met verschillende creatieve makers en gebruikers van broedplaatsen en ateliers in Nijmegen: zoals (onder andere) De Basis, het Festivalhuis, de Stadsnomaden, Hubert en atelierbeheerorganisatie SLAK, maar ook met verschillende individuele kunstenaars. Samen met het architectuurcentrum Nijmegen (ACN) hebben we een goedbezochte debatavond ‘broedplaatsen maken de stad’ gehouden en na de zomer hebben we een brede online enquête uitgevoerd onder kunstenaars en creatieve makers in Nijmegen.   
We hebben in 2024 onze ateliervoorraad uitgebreid met 20 atelierruimtes in Nijmegen-Noord. De ateliers zijn ontwikkeld in voormalige klaslokalen.  

• We maken een nachtvisie met de stad

In 2024 hebben we de Nachtvisie Nijmegen gemaakt. De Nachtvisie is tot stand gekomen met input vanuit de stad. Er was een enorme bereidheid in de stad om met de gemeente en met elkaar in gesprek te gaan. Dat heeft geresulteerd in een groot aantal gesprekken met onder andere ondernemers, makers en uitgaanders. Daarnaast hebben heel veel Nijmegenaren deelgenomen aan de stadspeiling over nachtcultuur (ruim 2200). In juli 2024 werd een stadsdebat georganiseerd over nachtcultuur in aanwezigheid van circa 200 mensen. Bij het ontwikkelen van de Nachtvisie zijn, naast Cultuur, verschillende beleidsprogramma’s betrokken.

• Haalbaarheid Europese Culturele hoofdstad van Europa

In 2033 zijn Nederland en Italië aan de beurt om een stad voor te dragen voor de titel “Culturele hoofdstad van Europa”. Ongeveer 6 jaar voorafgaand aan het titeljaar (2027) zal het rijk de formele oproep doen aan steden om zich te kandideren. In 2024 hebben we met een groot aantal stakeholders in stad en regio gesproken over de kansen en mogelijkheden voor Nijmegen Culturele Hoofdstad 2033. Welke thema’s spelen in stad en regio en waar kan de titel Culturele Hoofdstad een bijdrage aan leveren.

• Cultuurstimuleringsprijs stad Nijmegen

De Cultuurstimuleringsprijs stad Nijmegen 2024 is toegekend aan schrijfster Marjolein Visser. Marjolein Visser heeft een pril maar divers oeuvre van kinderverhalen, proza en non-fictie waarbij ze op geheel eigen wijze het sociale domein weet te verbinden met literatuur, voor oud én jong.

Ambitie: We zijn de oudste stad van Nederland, met een rijke historie en eigen karakter. We benutten dit unieke erfgoed om de aantrekkelijkheid van onze stad voor (nieuwe) bewoners, bedrijven en bezoekers te vergroten en hen nog sterker te verbinden aan de stad

Doel: We zorgen voor bescherming en instandhouding van ons erfgoed

• We zorgen voor betere instandhouding en bescherming van monumenten

In 2024 hebben we de BNG Erfgoedprijs voor beste erfgoedgemeente gewonnen. We hebben de prijs onder andere gekregen omdat we integraal erfgoedbeleid voeren, samenwerken met veel partijen in de stad en voor onze inzet voor het Post ’65 erfgoed (erfgoed uit periode 1965-1990).  

In 2024 hebben we het Thermioncomplex aangewezen als gemeentelijk monument. Vanwege een tijdelijke personele onderbezetting was het niet mogelijk meer monumenten aan te wijzen in 2024. Wel zijn voor twee nieuwe aanwijzingsprocedures voorbereidingen getroffen. Hierover zijn de eigenaren geïnformeerd. De definitieve aanwijzing volgt in 2025. 

De adviseur duurzame monumenten begeleidt eigenaren van voorbereiding tot uitvoering bij hun verduurzamingsplannen. In 2024 zijn 80 adviezen aan monumenteigenaren over verduurzaming van hun monument gegeven. Het Erfgoedloket, waar eigenaren een afspraak kunnen maken met de adviseur duurzame monumenten, is goed vindbaar.  

De Subsidieregeling duurzame instandhouding monumenten is op 1 januari 2024 ingegaan. Er is voldoende interesse in de subsidieregeling, maar de voorbereidingen voor monumenteigenaren om de subsidie aan te kunnen vragen duren langer dan gedacht. Dit heeft bijvoorbeeld te maken met omgevingsvergunningen die vooraf moeten zijn verleend. In 2024 zijn in totaal 7 subsidies verleend voor een bedrag van in totaal 44.000 euro.  

De bouw van het nieuwe archeologische depot is in 2024 afgerond en zal in 2025 in gebruik worden genomen. Hiermee zorgen we voor een goede instandhouding van onze archeologische vondsten en kunnen we ze op een goede manier voor het publiek toegankelijk maken.  

• We werken oud archeologisch onderzoek uit

Eén van de oude onderzoeken die is uitgewerkt, mede als onderdeel van het project Constructing the Limes, is de rapportage van het Romeinse paardentuig dat is gevonden binnen het Romeinse kamp op het Kops Plateau. De rapportage is in een afrondende fase. Ook is er begonnen met het integrale onderzoek naar het Romeinse kamp op het Kops Plateau. 

Verder is het archeologisch onderzoek naar de Loden Lady (Nelly Dado) en het onderzoek in de Burchtstraat gerapporteerd. De resultaten zijn gepresenteerd en tentoongesteld in het Valkhofmuseum. 

De archeologische projectenkaart (In Situ kaart) en bijbehorende projectendatabase zijn beide voor intern gebruik in GIS beschikbaar gekomen. Hiermee kunnen we beter anticiperen op projecten. Vervolgstap is deze kaart beschikbaar te stellen voor extern gebruik, waarmee de informatie ook gebruikt kan worden voor wetenschappelijk onderzoek. 

Doel: We maken het verleden zichtbaar en beleefbaar

• We bereiken een nieuw publiek met aansprekende erfgoedverhalen

In 2024 is de nieuwe subsidieregeling Verleden Beleefd 2024 vastgesteld. In dit jaar werkten we voor het eerst met de uitvoering ervan. Het subsidieplafond van alle deelregelingen werd bereikt. De Basis Erfgoed Infrastructuur geeft het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis, De stichting Maelwael van Lymborch en de Stevenskerk een structurele basis.  
Er zijn 14 projecten gesubsidieerd. De regeling werd goed gevonden. Een van de beoordelingscriteria was de samenwerking met andere partijen. Er zijn ook 3 waarderingssubsidies toegekend voor de werkzaamheden van Nijmegen Blijft in Beeld, Stichting FAN en Kees Moerbeek. Ten slotte is het Besiendershuis ondersteund met een aanjaagsubsidie voor een plan om het 500-jarig bestaan van het Besienderhuis groots te vieren. 

• We benutten beschikbare publieksruimtes efficiënt

Bij de cultuurhistorische partners waar het Regionaal Archief Nijmegen mee samenwerkt is er extra aandacht voor samenwerking met de partners aan het Mariënburg zoals het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis en de Openbare Bibliotheek. De publieksruimtes zijn zoveel mogelijk (multifunctioneel) ingezet voor presentatie en educatie van onze collecties. Zo zijn er enkele mini-exposities georganiseerd met archiefmateriaal, en is er verschillende keren aangesloten bij een tentoonstelling van het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis. Dit geldt bijvoorbeeld voor de tentoonstelling over het bombardement en over de Nijmeegse muziekgeschiedenis. In de openbare publieksruimtes ontvingen we in totaal meer dan 2.000 bezoekers bij publieksevenementen en schoolbezoeken.  

• We versterken ons toeristisch profiel met de Limes als Unesco werelderfgoed

Het Masterplan Romeins Verleden en de Samenwerkingsovereenkomst Romeinen in Gelderland van waaruit de komende vier jaar, met de intentie op verlening, uitvoering zal worden gegeven aan het Masterplan zijn vastgesteld. De eerste projecten in dit kader zijn opgesteld, bijvoorbeeld de visualisatie van het Unesco Werelderfgoed op het Kops Plateau. 

• Op weg naar 80 jaar vrijheid WO2

We zijn erin geslaagd om in 2024 een krachtig programma met impact te realiseren dat voortbouwde op de bestaande herdenkingsstructuur. Enkele hoogtepunten uit het jaar:  

• Brandgrenswandeling op 21 februari, waaraan ongeveer 8000 mensen hebben deelgenomen; 
• Documentaire ‘De middag van ‘44’ door de EO/NPO; 
• Sunset March XXL op 22 september met ruim 8000 deelnemers; 
• Re-enactment van de Waalcrossing met 25.000 tot 30.000 bezoekers; 
• Free Future Festival in de Vasim en het Free Future College in de Lindenberg in oktober.  

Verder zijn er diverse kleine activiteiten vanuit de stad financieel ondersteund. In totaal hebben we ruim 6 ton bijgedragen aan de totstandkoming en realisatie van het programma. Een deel van het budget van 2025 is ingezet voor het kroonjaar 2024. 

• We voeren de 'Hotspotmethode' uit

In 2024 hebben we de archiefhotspotlijst van de gemeente Nijmegen over het jaar 2023 door het college laten vaststellen. De volgende hotspots zijn aangewezen: aanbieding van het koloniaal manifest, de locatie van het Romeins masker en genoegdoening van de Joodse gemeenschap. 

• We onderzoeken invloed digitale transformatie op publieksbereik van het RAN

Door de digitale transformatie zien we de veranderende vraag van de burgers en overheden ten aanzien van het archief. Reguliere vragen komen steeds meer digitaal binnen en er zijn meer (sociale media) kanalen om de burger te bereiken. We hebben middelen ontwikkeld om hier beter op in te spelen, zoals een LinkedIn-pagina. Deze is opgestart in september 2023, in 2024 doorontwikkeld, en heeft nu ca. 600 volgers. Met het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis is in 2024 ook gewerkt aan een podcast over de Benedenstad, die in 2025 uit zal komen.