Kapitaalgoederen in de openbare ruimte
Tot de kapitaalgoederen in de openbare ruimte rekenen we de wegen, de civiele kunstwerken (bruggen, tunnels en viaducten), de openbare verlichting, de verkeersregelinstallaties, de riolering, het water, het groen en spelen. Voor het onderhoud van deze kapitaalgoederen hebben we in 2024 bij de programma’s Openbare ruimte en Bereikbaarheid zo’n 29,6 miljoen euro ingezet. Onderhoud bestaat uit dagelijks onderhoud, groot onderhoud, technische vervanging en vernieuwingen. De budgetten voor het onderhoud in de openbare ruimte zijn gedeeltelijk exploitatiebudgetten en gedeeltelijk investeringen.
Golf aan vernieuwingsinvesteringen komt eraan
We constateerden dat we aan de vooravond zitten van vernieuwingsopgave van de kapitaalgoederen in de openbare ruimte die het einde van hun levensduur hebben bereikt. Het gaat daarbij om de openbare ruimte die in de jaren ’60 en ’70 zijn aangelegd. De vernieuwingsopgave krijgt daarmee ook een doorlopend karakter bij de instandhouding van de openbare ruimte. De omvang en gevolgen van deze vernieuwingsopgave hebben we in 2023 in een eerste verkenning in beeld gebracht. In 2025 zullen de uitkomsten in een Nota Kapitaalgoederen aan de Raad worden voorgelegd. Vooruitlopend hierop ontvangen we in het kader van het coalitieakkoord 18 miljoen euro als start voor deze vernieuwingsgolf.
Beleidskader
Beleidsnota ‘Geef ze de (openbare) ruimte'
Begin 2013 heeft de gemeenteraad de beleidsnota ‘Geef ze de (openbare) ruimte' vastgesteld. Deze beleidsnota bevat de kaders waarin we een antwoord geven op de maatschappelijke en economische ontwikkelingen: actief burgerschap, kostenbewustzijn, duurzaamheid en een terugtredende overheid. Vanuit gedifferentieerd beheer werken we met ‘wijkbudgetten’. Op die manier krijgen bewoners meer inspraak in het beheer en de inrichting van hun eigen woonomgeving. Naar verwachting krijgt deze beleidsnota in 2025 een vervolg.
Integraal uitvoeringsprogramma openbare ruimte.
Voor 2024 en verder hebben we een integraal uitvoeringsprogramma voor de openbare ruimte (UPOR) opgesteld. Dit in samenwerking tussen de programma’s Openbare Ruimte, Bereikbaarheid, Wonen en stedelijke ontwikkeling. De prioriteit ligt bij het aanpakken van beheeronderdelen met onderhoudsachterstanden. Daarnaast vinden we het belangrijk om in onderlinge afstemming tussen de programma’s de stad goed bereikbaar te houden en onze middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten.
Areaalmutaties
De woningdichtheid van Nijmegen groeit de komende jaren en hierdoor verandert de openbare ruimte. We noemen dit areaaluitbreiding. Dit zorgt ook voor een verandering van de beheerkosten. Voor iedere woning die wordt opgeleverd begroten we € 400 voor beheer. Voor 2024 is in dit kader een bedrag van 0,5 miljoen euro aan de begroting toegevoegd.
Wegen en civiele kunstwerken
Beleidskader
De beleidsnota ‘Geef ze de (openbare) ruimte’ is het beleidskader voor het onderhoud van onze wegen en kunstwerken. Bij de programmering van het onderhoud richten stemmen we het onderhoud waar mogelijk af op rioleringswerkzaamheden, kostenbesparingen en de mogelijkheden om de bereikbaarheid van de stad te vergroten.
Beleidsrealisatie: asfaltwegen
In 2024 is er groot onderhoud gepleegd aan de volgende (hoofd)infrastructuur: Waalbrug, Groenewoudseweg, Heydenrijckstraat, Turennesingel/Laauwikstraat, Fleminghstraat, Groesbeeksedwarsweg,
Zwanenveld ringweg, O.C. Huismanstraat/Nocturnestraat, Burgemeester Daleslaan fase 1 en Aldenhof ringweg. Van genoemde wegen is de asfaltdeklaag vervangen. Bij de Burgemeester Daleslaan is zelfs de gehele constructie vervangen in verband met teerhoudend asfalt. Op de het stalen dek van de Snelbinder is de slijtlaag vervangen.
Beleidsrealisatie: straten
In 2024 hebben we de voetpaden van de Huygensweg geheel herstraat, evenals het voetpad aan de even zijde van de Sterreschansweg en deels het voetpad aan de even zijde van de Ubbergseveldweg.
Beleidsrealisatie: verkeersregelinstallaties (vri’s)
In 2022 is een start gemaakt met de vervangingscyclus VRI’s. In 2024 zijn verkeerslichten op de volgende locaties vervangen: Groesbeekseweg-Sophiaweg/ Fanfarestraat – Huismanstraat/ Van Schuyelenburgweg - Tolhuis 10e straat – Winkelcentrum/ Marialaan – Tunnelweg/ Kanariestraat - Tweede Oude Heselaan/ Aldehof - van Apelterenweg
Financiële realisatie
Het onderhoud van wegen en civiele kunstwerken begroten we in het programma Bereikbaarheid.
In 2024 is ca. 5,3 miljoen euro besteed aan onderhoud van asfalt en 3,7 miljoen euro aan klein onderhoud waaronder straten, herstelwerkzaamheden vanuit andere projecten zoals VRI-werkzaamheden. Voor civiele kunstwerken is in 2024 ca. 2,5 miljoen euro besteed.
Openbare verlichting
Beleidskader
Voor openbare verlichting baseren we ons op de beleidsnotitie 'Zicht op Nijmeegs licht'. De lichtarmaturen in het centrum moeten worden vervangen. We stappen over op LED-verlichting. We kiezen ervoor alle lampen in één keer te vervangen. Het project is, op een aantal nazorgpunten afgehandeld. De nazorgpunten worden naar verwachting uiterlijk 2e kwartaal 2025 afgehandeld.
Beleidsrealisatie
Met een marktpartij is in 2017 een 10-jarige overeenkomst afgesloten waarbij naast het reguliere onderhoud ook is voorzien in het vervangen van ca. 113 km ondergrondse kabel, het vervangen van 12.500 armaturen door LED en het vervangen van ca. 37.000 lampen van niet LED-armaturen.
In 2024 is ca. 72 km ondergrondse kabel vervangen en zijn ca. 2000 gasontladingslampen vervangen door LED-lampen.
Financiële realisatie
In 2024 besteedden we circa 2,9 miljoen euro aan openbare verlichting.
Infrastructuur voor de gemeentelijke watertaken
Beleidskader
Het Gemeentelijk Rioleringsplan Nijmegen (GRP) 2017-2023 is het beleidskader voor onze watertaken op het gebied van afvalwater, hemelwater, oppervlaktewater en grondwater. De hoofddoelen van onze wettelijke gemeentelijke watertaken zijn het beschermen van de volksgezondheid, bijdragen aan een leefbare woonomgeving en beschermen van het milieu. We streven naar doelmatig beheer en duurzame ontwikkeling van de infrastructuur voor onze watertaken.
Beleidsrealisatie: jaar van vervanging
Een indicator voor de kwaliteit van het riool is het jaar van vervanging. We streven, over meerdere jaren gerekend, naar een later jaar van vervanging. Naar verwachting is het gemiddelde jaar van vervanging in 2024 gelijk gebleven aan 2023.
Beleidsrealisatie: rioolvervanging
We stellen een nieuw Water en Rioolprogramma (WRP) op.
In 2024 is er een aantal financieringsmethodieken voor het berekenen van de rioolheffing onderzocht. Een financieringsmethodiek is nodig om de rioolheffing te berekenen (samen met de concrete opgave) zodat we dit kunnen verantwoorden in het Wrp. De raad heeft gekozen om de direct te investeren met een spaarvoorziening. (exclusief de Waalsprong).
We reinigen, inspecteren, beoordelen en voeren onderhoud uit en verbeteren hierdoor het functioneren van rioolstelsels of rioolsystemen.
Wij hebben circa 20 km aan rioolleidingen geïnspecteerd, gereinigd en beoordeeld. Ongeveer 2 km is gerepareerd door te relinen. Daarnaast is een contract aanbesteed om in 2025 1,2 km te relinen.
Om efficiënter en op een uniforme manier te werken hebben we de beslissing-ondersteunende methodiek RIOBASE geïmplementeerd.
In de Waalsprong is veel nieuwe rioolvoorzieningen aangelegd, ook is het riool vervangen in de Daltonstraat, Weurtseweg (Infiltratieriool), Kanaalstraat en in de Jeruzalembuurt (omgebouwd naar een duurzaam gescheiden stelsel.)
Een verkenning heeft plaatsgevonden om via artificial intelligence (AI) onze riolen te beoordelen. Daarnaast hebben we onderzocht hoe innovatieve technieken (bv werken met drone) ondersteuning kunnen bieden in het beheer van onze grotere riolen.
Vanwege grondwateroverlast in Nijmegen West is daar onderzoek naar gedaan
Het hydraulisch model van de gemeente Nijmegen is tot 50% gevalideerd en heeft ons meer inzicht gegeven in de werking van het stelsel (in 2025 gaan wij hiermee verder).
Financiële realisatie
De exploitatiebegroting voor de watertaken is onderdeel van het programma Openbare Ruimte. In 2024 besteedden wij 8,6 miljoen euro aan aanleg, onderhoud, vernieuwing en planvorming van infrastructuur en voorzieningen voor de uitvoering van onze gemeentelijke watertaken. We dekken de lasten daarvan uit de rioolheffing. Sinds 2015 bekostigen we ook de kapitaallasten voor de uitbreidingsinvesteringen in de Waalsprong uit de rioolheffing.
Groen
Beleidskader
We hebben een uitvoeringsprogramma 2024 voor de beleidsvelden Groen, biodiversiteit en stadslandbouw op basis van de nieuwe Biodiversiteitsagenda opgesteld. Er staan concrete en minder concrete stappen in. De concrete stappen gaan we (deels) komend jaar uitvoeren. De minder concrete stappen (zoals “laat dood hout liggen") verweven we in de werkprocessen.
Beleidsrealisatie
·We werken aan een hoofdgroenstructuurkaart, die vastgesteld wordt bij de actualisatie van de Omgevingsvisie en in de bijbehorende atlas van de Omgevingsvisie wordt opgenomen. We hebben de ecologische groenstructuur meer in detail ingetekend en op hoofdlijnen uitgewerkt in de actualisatie van de omgevingsvisie , incl. het toevoegen van de bijbehorende teksten. Dit krijgt een vervolg in 2025.
Groot Onderhoud park Brakkenstein
De uitvoering van het parkgedeelte van het project Park Brakkenstein is in het najaar van 2024 van start gegaan en wordt opgeleverd in het voorjaar 2025. Het gedeelte rondom de Villa wordt in 2025 verder opgepakt. De uitvoering van het Distelpark is in het najaar van start gegaan en wordt begin 2025 opgeleverd. Door een gebrek aan uitvoeringscapaciteit is het Dorpspark Hees verzet naar 2025.
We verbeteren de openbare groene leefomgeving samen met bewoners, bedrijven en betrokken organisaties. We ondersteunen hen bij groene initiatieven en handelen meldingen en klachten af. Actieve groengroepen (o.a. Lindenholt, Limos, Heesch, Bloemendal (IVN) en het Patersbos) hebben actief bijgedragen aan de vergroening van de stad. Enkele voorbeelden van participatie en vergroeningsprojecten zijn Dorpsplein Lent, winkelcentrum Hatert, Voorstadslaan, Bandoengstraat, Weijbroekweg en Edisonstraat.
We versterken kennis/bewustwording omtrent de biodiversiteit en enthousiasmeren inwoners om te participeren in het behoud en versterking van de stadsnatuur.
We zijn via diverse wegen meer gaan communiceren over biodiversiteit. Hierbij valt te denken aan communicatiecampagne ‘groen bezig’, totstandkoming van 3 animatievideo's in relatie tot bomen, natuurinclusief bouwen en maaibeheer, fysieke uitingen en diverse presentaties en media-uitingen. Ook bevorderen we de zichtbaarheid/bewustwording van de stadsnatuur, onder andere met het project ‘symbioCity 2100: stad als natuurgebied’ (in samenwerking met LUX), participatieproject met Lentekracht, veelvoud aan excursies, ‘self-guided’ stadsnatuurtour, bosspeurtocht voor kinderen, en plaatsing van livestream camera's.
Aanplant bomen
We geven uitvoering aan de Uitvoeringsagenda Bomen 2022-2026, onder andere door het planten van 1000 extra bomen per jaar en het verbeteren van groeiplaatsen van bijzondere bomen. Daarnaast actualiseren we het boombeheerplan.
De doelstelling om 675 bomen aan te planten in de bestaande stad behalen we ruimschoots. In 2024 zijn de bomen aangeplant in de stadsdelen Centrum en Oost. We planten in het plantseizoen 1050 bomen aan. Daarmee voldoen we al aan de gestelde 1000 bomen in heel Nijmegen. In Nijmegen Noord zijn dat er naar verwachting minder dan de gestelde 325. De inschatting is dat we in de ontwikkelgebieden in Noord tot en met 2026 rond de 1500 bomen aanplanten. Gemiddeld gezien behalen we dan de doelstelling 325 bomen per jaar aan te planten voor Noord.. Voor 350 (bijzondere) bomen in de verharding zijn de groeiplaatsen verbeterd, veelal met het vergroten van boomspiegels en het toevoegen van beplanting. Om ons bomenbestand verder te laten groeien en aan de afspraken uit het klimaatakkoord te voldoen, is de inzet het boomareaal netto 1% te laten toenemen (ten opzichte van 2021). In 2024 hebben we een groei van 6% gerealiseerd, waarmee we nog steeds ruim op koers liggen. Tijdens de twee boomweggeefdagen zijn 161 bomen uitgedeeld aan Nijmegenaren met een tuin in een wijk met veel hittestress (Neerbosch Oost, Bottendaal, Benedenstad en Nije Veld). Het Boombeheerplan is geactualiseerd waarin, naast alle verplichte onderdelen, als nieuw speerpunt het ecologisch en toekomstbestendig beheer is uitgewerkt
Financiële realisatie
In 2024 besteedden wij circa 9,3 miljoen euro aan groenonderhoud.
Spelen
Beleidskader
De belangrijkste uitgangspunten voor spelen in de stad zijn:
- Natuurlijk spelen. Dat betekent meer (speel)groen en minder toestellen. Bij nieuwe plekken of bij herinrichting onderzoeken we of de locatie als een natuurlijke (speel)plek kunnen aanleggen.
- Speelplekken integreren we in de openbare ruimte. De uitdaging is om op een slimme manier gebruik te maken van de openbare ruimte waarin kinderen worden gestimuleerd om samen te spelen en ouderen elkaar kunnen ontmoeten.
- Bewoners worden betrokken bij de in te richten speelruimtes. We laten bewoners zelf zoveel mogelijk verantwoordelijk zijn voor de inrichting en het onderhoud van speelruimtes.
Beleidsrealisatie
We gaan verder met het realiseren van groene sociale knooppunten in de wijk. Afgelopen jaar zijn in de wijken/buurten Bottendaal en Landbouwbuurt groene sociale knooppunten gerealiseerd.
We onderhouden sport- en speelvoorzieningen en ontmoetingsplekken in de openbare ruimte.
Zoals ieder jaar zijn alle speelplekken en ondergronden 2 keer per jaar gecontroleerd en is het nodige onderhoud uitgevoerd.
We onderhouden en beheren onze speeltuinen en kinderboerderijen. We hebben bij kinderboerderijen Lindenholt en Kobus veel geïnvesteerd in de hekwerken, dierverblijven en hoofdgebouwen van de kinderboerderijen. In kinderboerderij De Goffert is extra geïnvesteerd om de exploitatie van de boerderij gezond te maken. Daarnaast is de ontmoetingsfunctie geprofessionaliseerd en vergroot. Bij de Leemkuil is de entree (inclusief kassa) verplaatst en is een extra groepsfaciliteit met toilet gebouwd. Bij twee wijkspeeltuinen is een pilot geweest voor 24/7 openstelling. Na evaluatie is besloten dat wijkspeeltuinen Beetsplein en 't Genestetje omgevormd worden tot openbare speeltuinen (zonder hek).
We verwerken inspectieresultaten, wijzigingen en toevoegingen van speeltoestellen in onze areaalbestanden.
Het beheersysteem ABS is up to date. In 2024 is de koppeling tussen ABS en BGT tot stand gekomen.
Financiële realisatie
In 2024 besteedden wij circa 1,4 miljoen euro aan spelen.